राघव! माधव! सीते! ललिते!

विमानयानं रचयाम ।

नीले गगने विपुले विमले

वायुविहारं करवाम ।।1।।

उन्नतवृक्षं तुङ्ंग भवनं

क्रान्त्वाकाशं खलु याम ।

कृतवा हिमवन्तं सोपानं

चन्दिरलोकं प्रविशाम ।।2।।

शुक्रश्चन्द्रः सूर्यो गुरुरिति

ग्रहान् हि सर्वान् गणयाम ।

विविधाः सुन्दरताराश्चित्वा

मौक्तिकहारं रचयाम ।।3।।

अम्बुदमालाम् अम्बरभूषाम्

आदायैव हि प्रतियाम ।

दुःखित-पीडित-कृषिकजनानां

गृहेषु हरषं जनयाम ।।4।।

- डॉ. विश्वास:

 

अभ्यासः

1. पाठे दत्तं गीतं सस्वरं गायत।

2. कोष्ठकान्तर्गतेषु शब्देषु तृतीया-विभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-

यथा- नभः चन्द्रेण शोभते। (चन्द्र)

(क) सा ................... जलेन मुखं प्रक्षालयति। (विमल)

(ख) राघवः ................... विहरति। (विमानयान)

(ग) कण्ठः ................... शोभते। (मौक्तिकहार)

(घ) नभः ................... प्रकाशते। (सूर्य)

(ङ) पर्वतशिखरम् ................... आकर्षकं दृश्यते। (अम्बुदमाला)

3. भिन्नवर्गस्य पदं चिनुत-                                       भिन्नवर्गः

यथा- सूर्यः, चन्द्रः, अम्बुदः, शुक्रः।                             अम्बुदः

(क) पत्राणि, पुष्पाणि, फलानि, मित्राणि।                    ...................

(ख) जलचरः, खेचरः, भूचरः, निशाचरः।                     ...................

(ग) गावः, सिंहाः, कच्छपाः, गजाः।                              ...................

(घ) मयूराः, चटकाः, शुकाः, मण्डूकाः।                          ...................

(ङ) पुस्तकालयः, श्यामपट्टः, प्राचार्यः, सौचिकः।              ...................

(च) लेखनी, पुस्तिका, अध्यापिका, अजा।                          ...................

4. प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत-

(क) के वायुयानं रचयन्ति?

(ख) वायुयानं कं-कं क्रान्त्वा उपरि गच्छति?

(ग) वयं कीदृशं सोपानं रचयाम?

(घ) वयं कस्मिन् लोके प्रविशाम?

(ङ) आकाशे काः चित्वा मौक्तिकहारं रचयाम?

(च) केषां गृहेषु हर्षं जनयाम?

5. विलोमपदानि योजयत-

6. समुचितैः पदैः रिक्तस्थनानि पूरयत-

7. पर्याय-पदानि योजयत-