Table of Contents
षष्ठः पाठः
सदाचारः
आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः ।
नास्त्युद्यमसमो बन्धुः कृत्वा यं नावसीदति ।।1।।
श्वः कार्यमद्य कुर्वीत पूर्वाह्णे चापराह्णिकम् ।
नहि प्रतीक्षते मृत्युः कृतमस्य न वा कृतम् ।।2।।
सत्यं ब्रूयात् प्रियं ब्रूयात् न ब्रूयात् सत्यमप्रियम् ।
प्रियं च नानृतं ब्रूयात् एष धर्मः सनातनः ।।3।।
सर्वदा व्यवहारे स्यात् औदार्यं सत्यता तथा ।
ऋजुता मृदुता चापि कौटिल्यं न कदाचन ।।4।।
श्रेष्ठं जनं गुरुं चापि मातरं पितरं तथा ।
मनसा कर्मणा वाचा सेवेत सततं सदा ।।5।।
मित्रेण कलहं कृत्वा न कदापि सुखी जनः ।
इति ज्ञात्वा प्रयासेन तदेव परिवर्जयेत् ।।6।।
अभ्यासः
1. सर्वान् श्लोकान् सस्वरं गायत।
2. उपयुक्तकथनानां समक्षम् ‘आम्’ अनुपयुक्तकथनानां समक्षं ‘न’ इति लिखत-
(क) प्रातः काले ईश्वरं स्मरेत्। 
(ख) अनृतं ब्रूयात्। 
(ग) मनसा श्रेष्ठजनं सेवेत। 
(घ) मित्रेण कलहं कृत्वा जनः सुखी भवति। 
(ङ) श्वः कार्यम् अद्य कुर्वीत। 
3. एकपदेन उत्तरत-
(क) कः न प्रतीक्षते?
(ख) सत्यता कदा व्यवहारे स्यात्?
(ग) किं ब्रूयात्?
(घ) केन सह कलहं कृत्वा नरः सुखी न भवेत्?
(ङ) कः महारिपुः अस्माकं शरीरे तिष्ठति?
4. रेखाङ्कितपदानि आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) मृत्युः न प्रतीक्षते।
(ख) कलहं कृत्वा नरः दुःखी भवति।
(ग) पितरं कर्मणा सेवेत।
(घ) व्यवहारे मृदुता श्रेयसी।
(ङ) सर्वदा व्यवहारे ऋजुता विधेया।
5. प्रश्नमध्ये त्रीणि क्रियापदानि सन्ति। तानि प्रयुज्य सार्थक-वाक्यानि रचयत–
(क) ................................................। (ख) ................................................
(ग) ................................................। (घ) ................................................।
(ङ) ................................................। (च) ................................................।
(छ) ................................................। (ज) ................................................।
6. मञ्जूषातः अव्ययपदानि चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
तथा न कदाचन सदा च अपि
(क) भक्तः ............... ईश्वरं स्मरति।
(ख) असत्यं ............... वक्तव्यम्।
(ग) प्रियं ............... सत्यं वदेत्।
(घ) लता मेधा ............... विद्यालयं गच्छतः।
(ङ) ............... कुशली भवान्?
(च) महात्मागान्धी ............... अहिंसां न अत्यजत्।
7. चित्रं दृष्ट्वा मञ्जूषातः पदानि च प्रयुज्य वाक्यानि रचयत-
लिखति कक्षायाम् श्यामपट्टे लिखन्ति सः पुस्तिकायाम् शिक्षकः छात्राः उत्तराणि प्रश्नम् ते
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................